وصیت امام علی (علیه السلام)

عدالت در قضاوت

قضاوت در اسلام بسیار ساده است و هیچگونه تشریفاتى ندارد، مثلا حضرت امیر مؤمنان على(ع) در مرکز دولت گسترده خود که شهر کوفه بود تنها یک قاضى داشت، با اینکه عده اى جمعیت شهر کوفه را در آن زمان چهار میلیون نفر نوشته اند، و علتش این است که اسلام با آزادیهاى گسترده اى که به مردم داده 90٪ جرایم امروز دنیا را جرم نمى داند، و مردم را گرفتار دادگاه نمى کند، مثلا اگر نگاهى به دادگاهها کنید خواهید یافت که اکثر باصطلاح مجرمین عبارتند از: کسى که جنسى وارد کرده یا اینکه بطور غیر قانونى وارد شده یا اینکه بدون گذرنامه خواسته خارج شود و یا اینکه بدون مجوز قانونى خانه خریده و یا اینکه بدون اجازه جنسى را خرید و فروش کرده، یا بدون مجوز دست به کار و کاسبى زده، یا پروانه ساختمان نداشته و در اراضى خارج از محدوده خانه ساخته و بطور غیر قانونى کشاورزى کرده، و بالاخره صدها موردى که اسلام مردم را در تمام آنها آزاد گذاشته و قوانین ضد اسلام آنها را محدود ساخته است مخالفین آن قوانین را، بعنوان مجرم به دادگاه معرفى مى کنند. بله موارد بسیار اندکى از مشکلات فردى و اجتماعى وجود دارد، که دادگاه اسلامى با کمال سادگى آنها را حل و فصل مى کند، و لذا ممکن است در یک شهر یک یا چند میلیونى تنها یک قاضى به کارها رسیدگى کند. یکى دیگر از بدعتهاى غرب تشکیل دادگاههاى متفاوت است مثل دادگاه جزاء، محکمه صلح، دادگاه ارتش، دادگاه ویژه فلان چیز و نظایر اینها، اما در اسلام چون تساوى حقوق همگان در برابر قانون در نظر گرفته شده تنها یک دادگاه و یک حاکم است که به تمام امور فوق رسیدگى مى کند، بله طبق پاره اى از روایات دادگاه تمیز و استیناف نیز در نظام قضائى اسلام وجود دارد. مثل روایت زیر: سعد بن عباس نقل مى کند که: رسول خدا(ص) روزى از منزل عائشه خارج شد و مرد عربى را سوار بر یک شتر ملاقات کرد، مرد عرب عرضه داشت: اى محمد آیا این شتر را خریدارى مى کنى؟ پیامبر فرمودند: آرى، آن را بچند مى فروشى؟ مرد عرب گفت: یکصد درهم، پیامبر فرمودند: ارزش شتر تو بیش از این است، و بالاخره شتر را به مبلغ چهارصد درهم خریدارى نمود، اما هنگامى که پیامبر پول را به آن مرد عرب تحویل داد، آن مرد گفت: شتر شتر من و پول هم پول من است و اگر محمد ادعائى دارد، بایستى شاهد داشته باشد. پیامبر اکرم فرمودند: آیا راضى به قضاوت پیرمردى که به نزدیک ما مى آید، هستى؟ گفت: آرى، وقتى پیر مرد نزدیک شد پیامبر (ص) عرض حال کردند: من شتر را خریده ام و حال شتر از آن من و پولها از آن عرب است، اما مرد عرب انکار کرده و شاهد خواست، به همین جهت داور برحسب ظاهر حق را به مرد عرب داد، پیامبر در این راى استیناف خواسته و مرد عرب را نگاه داشتند، تا اینکه مرد دیگرى پیدا شد، پیامبر فرمودند آیا به قضاوت این شخص که نزدیک میشود راضى هستى؟ گفت: آرى، وقتى نزدیک شد پیامبر اسلام شکایت کردند و مرد عرب منکر شد، و داور دوم نیز مثل داور اول راى داد، پیامبر اسلام مجددا استیناف خواسته و مرد عرب را نگاه داشت و به او فرمود: بنشین تا شخصى بیاید و به حق قضاوت کند، دراین میان حضرت على(ع) نزدیک شد، پیامبر فرمودند: آیا قضاوت این جوان را مى پذیرى؟ گفت آرى، امام که نزدیک شد و طرفین عرض حال کردند، حق را به پیامبر اکرم داد و به آن عرب فرمود: پیامبرى که در تمام گفته هایش از سوى خداوند راست گفته چگونه براى یک شتر دروغ مى گوید از این روایت جواز تجدید نظر و استیناف رأى دادگاه بدست مى آید. بهرحال رعایت عدالت از سوى قاضى بسیار سفارش شده، و حتى اسلام دستور مى دهد که قاضى بایستى طرفین نزاع را احترام کند و صداى خود را بلندتر از آنان نکند. در تاریخ حضرت امیر مؤمنان على(ع) آمده: امام روزى یکى از قضات خود بنام (ابوالاسود الدؤلى) را از منصب خود معزول داشت، این شخص به خدمت امام شرفیاب شده و عرضه داشت: یا امیرالمؤمنین، چرا مرا معزول داشتید در حالى که من نه جنایت و نه خیانتى مرتکب شده ام؟! امام فرمودند: چون شنیده ام که صدایت را بلندتر از صداى طرفین نزاع قرار مى دهى.

آخرین وصیت امام

حضرت امیر مؤمنان على بن ابى طالب(ع) در میان کعبه ـ خانه خدا ـ بدنیا آمده و در میان محراب خانه خدا ـ مسجد کوفه ـ در حالت نماز ضربت خورده و کم کم چشم از دنیا فرو بست. زندگانى آن امام بزرگ از بدو تولد تا روز شهادت سراسر درس و اسوه است براى هر انسانى که به دنبال سعادت دنیا و آخرت باشد، ما بگوشه هائى از آن زندگانى افتخارآمیز اشارت برده، و تا حدودى چگونگى رفتار و کردار او را متذکر شدیم، که او همیشه شایسته رهبرى جوامع انسانى، و شایسته امامت بوده و هست، و على(ع) براى همیشه بسان خورشیدى است که در افق بشریت پیوسته مى درخشد، نور مى دهد و حتى اگر هم روزى خورشید سرد و خاموش و بى فروغ گردد، واقعیت آن امام عظیم براى همیشه باقى و جاوید است. یکى از آخرین وصیتهائى که نمود این بود: (الله الله فى القرآن، فلا یسبقنکم بالعمل به غیرکم) یعنى: خدا را بیاد آورید، خدا را بیاد آورید، در باره قرآن نکند غیر مسلمین به قرآن عمل کنند و از شما سبقت گیرند. متأسفان امروز قوانین اسلامى در غالب خود کشورهاى اسلامى عمل نمى شود، بلکه کشورهاى غیر اسلامى آنها را به مرحله اجرا گذاشته، و پیوسته به پیش مى تازند.

پیشرفت کشورهاى غیر اسلامى

سخنى است منسوب به سید جمال الدین اسد آبادى که مى گوید: (در اروپا اسلام را دیدم اما بدون مسلمین، و در بلاد اسلام مسلمین را دیدم اما بدون اسلام) و این واقعیتى است که متأسفانه در حال حاضر اسلام چیزى است و مسلمین چیز دیگر!. ما باید براى پیشرفت خود، عوامل دشمن را بسنجیم و بشناسیم، تا بدانیم او چرا نیرومند است و ما نیستیم؟!. مثلا در کشور اشغال شده فلسطین که هم اکنون بدست اسرائیلیان و صهیونیستها اداره مى شود، اگر ریشه یابى کنیم که چگونه آنان توانسته اند در میان دریائى از مسلمین و در قلب اعراب، با وجود حالت جنگ همیشگى پیوسته باقى مانده و روز بروز به پیش بتازند؟! خواهیم یافت که آنان چگونگى سعادت و ترقى در دنیا را از اسلام آموخته و به مرحله اجرا گذاشته اند. بطور مثال در کشور اسرائیل تعدد احزاب، آزادى اظهار نظر، آزادى انتخابات، آزادى مطبوعات و دیگر آزادیها براى مردم تأمین شده و اخوت و برادرى در سایهٴ دین کلیمى را در اسرائیل مشاهده مى کنید، چنانچه در پاره اى از کتابها و همچنین روزنامه هاى خارجى آمده: که انسان در کشور اسرائیل به جامعه غریب و شگفت آورى بر مى خورد: افراد یهودى اعم از سیاه، سپید، سرخ پوست، زرد پوست، آفریقائى، آسیائى، اروپائى، آمریکائى همه باهم برابر و با وجود اختلافات زیاد در رنگ، زبان و آداب و رسوم با یکدیگر مجتمع و متحد هستند. وآنگهى آنان دین خود را جزو سیاستشان دانسته، و معیار را در درجه اخلاص به آئین یهود و خدمت به یهودیان قرار داده اند، به عنوان نمونه بگزارشى که در یک روزنامه عربى چند سال پیش بچاپ رسیده بود توجه فرمائید: (قبل از انتخاب (مناخیم بگین) بریاست دولت اسرائیل، رقیب انتخاباتى او کاندیداتورى خود را پس گرفته و انصرافش را اعلام نمود، و همین کار موجب شد که بگین به قدرت برسد و علت انصراف رقیب بگین در حزب مخالفش این بود که حزب طرفدار بگین چند روزى قبل از انجام انتخابات اعلام کرد که همسر آقاى (شیمون پرز) رقیب انتخاباتى بگین، مبلغ دو هزار دلار بعنوان پس انداز در بانکهاى آمریکا سپرده، و این دلیل بى اعتمادى بر بانکهاى اسرائیلى است، و هرچه او و همسرش از این مسئله دفاع کردند، که آمریکا دوست اسرائیل است و همسر آقاى پرز در راه سفر به دلیل ترس از دزدان این کار را کرده اما دفاع آنها مؤثر واقع نشد و بالاخره همین اتهام ناچیز موجب پیروزى بگین در انتخابات شد). همچنین اسرائیل مردم خود را تشویق به ازدواج و افزایش فرزندان مى کند، و یک نفر که در زمان شاه مخلوع از ایران براى معالجه به اسرائیل سفر کرده بود، نقل مى کند: در آنجا بیشتر زنان کارمند در بیمارستان و مکانهاى دیگر را حامله یافتم، از یکى علت این کار را پرسیدم؟ گفت: دولت اسرائیل ما را تشویق به حامله شدن و تکثیر نسل مى کند. و در یک گزارش روزنامه عربى دیدم که مجموعه مطبوعات اسرائیل در جراید و مجلات بیش از جراید و مجلات تمام کشورهاى عربى است، و اصدار مجله و یا روزنامه در اسرائیل مجاز و آزاد است، و همچنین در حدود یک هزار روزنامه و مجله و صدها ایستگاه رادیوئى طرفدار اسرائیل در خارج این کشور پیوسته به نفع اسرائیل تبلیغات مى کنند. توجه لازم: از این چند نمونه اى که در اسرائیل معمول است، تذکر چند نکته را لازم مى دانیم: 1 ـ تأمین آزادى در اسرائیل و سرکوبى آزادى در اغلب کشورهاى اسلامى، موجب پیشرفت آنان شده، که اسلام نیز آزادى را محترم و سرکوبى آن را حرام شمرده، اما این قانون اسلامى را متأسفانه دشمن مورد بهره بردارى قرار مى دهد. 2 ـ اخوت و برادرى در سایه دین را اسرائیل عمل مى کند، و مسلمین از آن دور شده و در میان خود مرزهائى قائل هستند که تمام این مرزها برخلاف اسلام بوده، و متأسفانه از این قانون اسلامى نیز دشمن بهره مى برد. 3 ـ اسرائیل براى رهبران خود اخلاص به دین و مردم را شرط مى داند و این قانونى است اسلامى که غالبا مسلمین بدان پشت پا زده اند. 4 ـ اسرائیل مردم را تشویق به ازدواج و تکثیر نسل مى کند برخلاف اغلب مسلمین که نسل خود را محدود و یا عقیم مى سازند و شعار (فرزند کمتر، زندگى بهتر) را سر مى دهند، در حالى که پیامبر بزرگ اسلام(ص) فرمود: ازدواج کنید و تکثیر نسل کنید که من با کثرت شما روز قیامت بر امتهاى دیگر مباهات مى کنم حتى اگر فرزندان شما سقط شده هم باشند. 5 ـ در اسرائیل مطبوعات آزاد و در اغلب کشورهاى اسلامى بسیار محدود و تحت مقررات است و کسى حق اخراج روزنامه و یا مجله ندارد مگر با رضایت مقامات، آنهم تحت شرایطى کمرشکن و در صورت اجازه هم باید تحت نظارت دولت و توجیه کننده اعمال آن باشد. 6 ـ اسرائیل همه گونه تبلیغات در سراسر دنیا دارد بر خلاف مسلمین. البته اسرائیل بعنوان یک نمونه از دشمن محارب ما بود، و الا همین اوضاع و احوال در دیگر کشورهاى باصطلاح دمکراتیک نیز وجود دارد، که امید است با رشد و آگاهى یک میلیارد مسلمان و شناخت صحیح آنان از اسلام و معارف اسلام بزودى مسلمین از خواب سنگین خود بیدار شده، و مجددا قدرت و عظمت خود را باز یابند. انشاءالله.

حاکمیت امیر مؤمنان

س1: چرا در زمان امیر مؤمنان على(ع) اوضاع آرام نشده و مکتب حاکمیت نیافت؟ و چرا آن حضرت پیوسته مشغول جنگ جمل یا صفین و یا نهروان بود؟ ج: جنگ با رئیس دولتى دلیل بر عدم آرامى اوضاع و عدم حاکمیت مکتب نیست، چنانچه در زمان پیامبر بزرگ هم دهها جنگ رخ داد، پس جنگ با یک رهبر دلیل بر عدم قدرت و حاکمیت او و یا مکتبش نیست. س2: پس چرا آن حضرت از کار یاران و اطرافیان خودش آه مى کشید، و تأسف مى خورد؟ ج: زیرا آن حضرت مى خواست بدون کیفر دادن به افراد و بدون خونریزى، کشور را اداره کند، و بجاى مجازات افراد و خشونت با تبهکاران، منطق را حاکم کند تا اسوه باشد و رحمت اسلامى را به مرحله اجرا گذارد، چرا که خداوند متعال ارحم الراحمین است، و در روایات چنین آمده که: به اخلاق خدائى خو بگیرید، و همچنین پیامبر بزرگ اسلام (ص) رحمتى براى تمامى عالمیان بوده، و على(ع) نیز رحمت براى همگان بود. و اگر امیر مؤمنان آدمکشى، خونریزى، زندان و شکنجه مى کرد، تا به امروز یک فرمانرواى نمونه و شایسته اى براى جهانیان جهت حل مشکلاتشان نبود، همانطورى که آقاى (برناردشو) در حق پیامبر (ص) مى گوید: (محمد است که اگر امروزه زنده و برانگیخته شود، مى تواند مشکلات جهانیان را حل کند). و لذا مشاهده مى شود که امام على(ع) کسانى را که ناسزایش گفتند، آزارش دادند و مورد اهانت قرارش دادند، مورد عفو و بخشش قرار داد. و حتى هنگامى که عده اى بر علیه آن امام عظیم الشأن دست به تظاهرات زدند، امام نخست فرزندش امام حسن(ع) را به سوى آنان فرستاد تا ارشاد شان کند، و هنگامى که اصرار آنان را بر تظاهرات ضد خود دید، آزادشان گذاشت و این آیه شریفه را تلاوت فرمود (و من یشاقق الرسول من بعد ما تبین له الهدى و یتبع غـیر سبیل المـؤمنین نولـه ما تولى و نصله جهنم و سائت مصیراً)(1) یعنى: کسى که با پیامبر ستیزه جوئى کند، پس از آنکه راه هدایت برایش شناخته شده، و جز راه مؤمنان را پیروى کند، با آنچه که دوست داشت قرارش داده، و به جهنم واصلش مى کنیم، و جهنم بدسرنوشتى است. بنا بر این قدرت و حاکمیت امیر مؤمنان(ع) استوار بود: 1 ـ همیشه وجدان و روح آن حضرت آسوده خاطر بود به حدى که هنگام شهادت فرمود: بخداى کعبه رستگار شدم. 2 ـ عموم مسلمین رضایت کامل از رفتار امام داشتند، جز تعدادى از سودجویان و طمعکاران، و این طبیعى است که هر دولت و رئیس دولتى یک عده سودجو، ناراضى و مخالف دارد و به همین جهت است که مى بینیم در مدت حکومت آنحضرت هیچکس به فکر ترور او نبوده و جز شخصى تبهکار از روى حقد و کینه درونى و شهوت جنسى، و گمان مى رود که اصل توطئه آن حضرت از سوى معاویه طرح ریزى شده بود، طبق پاره اى از شواهد تاریخى. و لذا به هنگام شهادت امیر مؤمنان(ع) مردم طورى گریه و ناله مى کردند مثل ایام رحلت پیامبر اسلام(ص). 3 ـ از روز شهادت بلکه از روز ولادت آن حضرت تا به امروز بهترین یاد و نام را در جوامع انسانى از خود بجاى گذاشته، و امروز نام مبارک او بر فراز مأذنه ها، منابر، رادیوها، تلویزیونها و مطبوعات با کمال احترام و عظمت برده مى شود، و او تنها امامى است که شیعیان واهل سنت اتفاق نظر بر خلافت او پس از پیامبر اسلام دارند، منتهى شیعیان او را خلیفه نخستین پیامبر خدا (ص)، و اهل سنت او را خلیفه چهارم مى شمارند. 4 ـ همچنین فرزندان برومند آن حضرت یکى پس از دیگرى تا به امروز مورد احترام تمام جهانیان و محافل علمى هستند، و این جز براى امیر مؤمنان، براى شخص دیگرى معروف نیست که فرزندانش تا این درجه مورد احترام همگان باشند. 5 ـ زیر پرچم آن حضرت دولتهاى شیعه در تاریخ اسلام تشکیل یافت از قبیل دودمان آل بویه، صفویه، طباطبائیان، حمدانیان، فاطمیان، ادریسیان، قطب شاهیان و جز اینها از دهها دولتهاى شیعى مذهبى که زمان کشورهاى اسلامى را پس از آن امام به مدت کوتاهى تا به امروز به دست گرفته اند، و این به معنى تأیید ما از تمامى آن دولتها و کارهایشان نیست، بلکه مى خواهیم بگوئیم که یکى از بزرگترین عوامل سعادت و حاکمیت یک انسان این است که بنام و شهرت او دولتهائى تشکیل و بر سر کار آیند. 6 ـ بارگاه آن پیشواى عظیم الشأن در شهر نجف اشرف همیشه محور دلها بوده، چنانکه در زمان حضرت امام جعفر صادق(ع) بلکه پیش از او نیز تا به امروز این مطلب عیانست، و هر سال میلیونها انسان به زیارت بارگاه شریف او شرفیاب مى شوند و اگر آزادى در کشورهاى اسلامى رعایت مى شد، مى دیدیم که امروزه شهر نجف اشرف یکى از بزرگترین شهرهاى جهان بود، و شاید بتوان گفت در حدود پنجاه میلیون انسان در کنار مرقد مقدس مولاى متقیان در این شهر مقدس اقامت مى گزیدند، اما متأسفانه اتحاد شرق و غرب بر علیه اسلام و تخلف مسلمین و مرزبندى و جدائى کشورهاى اسلامى از یکدیگر، همراه با فشارهاى رو به افزایش استعمار بر مسلمین و بویژه بر شیعیان موجب عدم تحقق این هدف گشته، و اینجانب امید دارم که انشاء الله به زودى روزى خواهد آمد که نجف اشرف چنین شود، و میلیونها نفر هر ماه و هر روز به زیارت مولاى متقیان شرفیاب شوند، همانطور که هم اکنون خوشبختانه در زوار بارگاه مقدس حضرت امام رضا(ع) مشاهده مى شود که ایرانیان چگونه به زیارت آن امام بزرگ مى شتابند، و گاهى اوقات مثل ایام تعطیلات تابستان زوار امام رضا (ع) هر سال از مرز پنج میلیون زائر مى گذرند، با وجودى که بیشتر زوار امام رضا ایرانى هستند، و دولتهاى کشورهاى اسلامى ملتهاى خود را از زیارت آن حضرت در خراسان باز داشته و ممانعت مى کنند، و باید دانست که در حال حاضر جمعیت شیعیان سراسر جهان در حدود پانصد میلیون نفر است که در شوروى، چین، هند، پاکستان، افغانستان، اندونزى، یمن، کشورهاى خلیج، عراق، سوریه، لبنان، ترکیه و ایران و غیره پخش هستند.

1 ـ سوره نساء، آیه115 .